Η συγκρότηση της συλλογής των βιβλίων της Αγίας Γραφής που ονομάζεται "κανόνας", ακολούθησε μια μακρόχρονη πορεία, ιδιαίτερα πολύπλοκη για τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης.

Σύμφωνα με την ιουδαϊκή παράδοση η αρχή της συγκρότησης του "κανόνα" τοποθετείται στον 5ο π.Χ. αιώνα, την εποχή του Έσδρα. Η ταξινόμηση των βιβλίων έγινε σε τρεις ομάδες: ο Νόμος, τα Προφητικά και τα υπόλοιπα βιβλία. Ο κατάλογος των βιβλίων της εβραϊκής Βίβλου οριστικοποιήθηκε το 90 μ.Χ. κατά την σύνοδο των ραβίνων στην Ιάμνεια της Παλαιστίνης. Ο κατάλογος αυτός περιλαμβάνει 39 βιβλία τα οποία χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες: το Νόμο, τους Προφήτες και τα Αγιόγραφα. Στο Νόμο περιέχονται τα 5 πρώτα βιβλία της Αγίας Γραφής: Γένεση, Έξοδος, Λευιτικό, Αριθμοί, Δευτερονόμιο. Οι Προφήτες περιείχαν δύο υποομάδες βιβλίων: οι Προγενέστεροι Προφήτες και οι Μεταγενέστεροι Προφήτες. Στους Προγενέστερους προφήτες κατατάσσονται 6 βιβλία: Ιησούς του Ναυή, Κριτές, Α' Σαμουήλ, Β' Σαμουήλ, Α' Βασιλέων, Β' Βασιλέων, ενώ στους Μεταγενέστερους 15 βιβλία: Ησαΐας, Ιερεμίας, Ιεζεκιήλ, Ωσηέ, Ιωήλ, Αμώς, Αβδιού (Οβδιού), Ιωνάς, Μιχαίας, Ναούμ, Αββακούμ, Σοφονίας, Αγγαίος, Ζαχαρίας, Μαλαχίας. Τέλος η ομάδα Αγιόγραφα περιλαμβάνει 13 βιβλία: Ψαλμοί, Ιώβ, Παροιμίες, Ρουθ, ’σμα Ασμάτων, Εκκλησιαστής, Θρήνοι, Εσθήρ, Δανιήλ, Έσδρας, Νεεμίας, Α' Χρονικών, Β' Χρονικών. Η γλώσσα που γράφτηκαν τα βιβλία ήταν η εβραϊκή εκτός από ορισμένα τμήματα των βιβλίων Δανιήλ και Έσδρας που γράφτηκαν στην αραμαϊκή, τη γλώσσα που μετά τον 5ο π.Χ. αιώνα έγινε καθομιλουμένη στην Παλαιστίνη.

[ Τα βιβλία της χριστιανικής Παλαιάς Διαθήκης]

Η συγκρότηση του κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης από την χριστιανική εκκλησία, υπήρξε περισσότερο δύσκολη και πολύπλοκη. Η μετάφραση των εβραϊκών κειμένων στα ελληνικά άρχισε τον 3ο μ.Χ. αιώνα στην Αλεξάνδρεια. Η μετάφραση αυτών των κειμένων που ήταν περισσότερα από τα 39 βιβλία της ιουδαϊκής Βίβλου, έγινε γνωστή με το όνομα "Μετάφραση των Εβδομήκοντα" (Ο'). Η μετάφραση αυτή εκτός από τα παραπάνω βιβλία που περιείχε, είχε και διαφορετική ονομασία μερικών βιβλίων: Α' Βασιλέων (το Α' Σαμουήλ), Β' Βασιλέων (το Β' Σαμουήλ), Γ' Βασιλέων (το Α' Βασιλέων), Δ' Βασιλέων (το Β' Βασιλέων), Α' Παραλειπομένων (το Α' Χρονικών) και Β' Παραλειπομένων (το Β' Χρονικών). Η ανάγκη για τη μελέτη της Βίβλο και σε άλλους λαούς, ιδιαίτερα δε στους ελληνόφωνους ιουδαίους της διασποράς, καθιέρωσε τη μετάφραση των Εβδομήκοντα, χωρίς να καθοριστεί ο ακριβής αριθμός των βιβλίων που θα συγκροτούσαν την τελική μορφή της Βίβλου.

Αργότερα, όταν προέκυψε η συγκρότηση ενός χριστιανικού κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης που θα απέκλειε βιβλία που περιείχαν αιρετικές διδασκαλίες, τα ψευδεπίγραφα έργα, υπήρξαν διαφορετικές απόψεις. Το σχίσμα μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας και η Μεταρρύθμιση συνέβαλαν στο να καθιερωθεί διαφορετικός αριθμός βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης.

Ορθόδοξη Εκκλησία: δέχεται ως "κανονικά", εκτός από τα 39 βιβλία της ιουδαϊκής Βίβλου, 10 επιπλέον, τα λεγόμενα "δευτεροκανονικά". Αυτά είναι: Α' Έσδρας, Τωβίτ (Τωβίας), Ιουδίθ, Α' Μακκαβαίων, Β' Μακκαβαίων, Γ' Μακκαβαίων, Σοφία Σολομώντος, Σοφία Σειράχ, Βαρούχ και επιστολή Ιερεμία. Εκτός από τα 10 επιπλέον βιβλία, προσθήκες στα ελληνικά υπάρχουν και στα βιβλία Εσθήρ και Δανιήλ. Όσα βιβλία δε συμπεριλαμβάνονται στον κανόνα ονομάζονται "απόκρυφα".

Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία: δέχτηκε "δευτεροκανονικά" βιβλία και διακρίνει τα βιβλία της Βίβλου σε "πρωτοκανονικά" και "δευτεροκανονικά". Στα πρωτοκανονικά περιέχονται τα 39 βιβλία της ιουδαϊκής Βίβλου, ενώ στα δευτεροκανονικά τα βιβλία Τωβίτ, Ιουδίθ, Α' Μακκαβαίων, Β' Μακκαβαίων, Σοφία Σολομώντος, Σοφία Σειράχ, Βαρούχ και επιστολή Ιερεμία, καθώς και τις ελληνικές προσθήκες στα βιβλία Εσθήρ και Δανιήλ. Τα βιβλία που δε συμπεριλαμβάνονται στον κανόνα αυτό (Α' Έσδρας και Γ' Μακκαβαίων) ονομάζονται "απόκρυφα".

Διαμαρτυρόμενη Εκκλησία: δέχεται ως "κανονικά" μόνο τα 39 βιβλία της ιουδαϊκής Βίβλου. Τα επιπλέον βιβλία που υπάρχουν στον κανόνα της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας ονομάστηκαν "απόκρυφα", ενώ όσα δεν συμπεριλαμβάνονται σ' αυτόν "ψευδεπίγραφα".

Η κατάταξη των βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης στις χριστιανικές εκκλησίες είναι ίδιος σε όλες τις ομολογίες (Ιστορικά, Ποιητικά, Προφητικά), διαφέρει όμως με εκείνη της ιουδαϊκής Βίβλου. Η σειρά των βιβλίων στις περισσότερες εκδόσεις είναι η ίδια.

[ Τα βιβλία της Καινής Διαθήκης]

Η έκφραση "Καινή Διαθήκη" προέρχεται από τον ίδιο τον Ιησού Χριστό, σύμφωνα με τα λόγια Του κατά το μυστικό δείπνο: "τούτο γαρ, εστί το αίμα μου το της καινής διαθήκης το περί πολλών εκχυνόμενον εις άφεσιν αμαρτιών" (Ματθαίος 26:28). Με τη φράση αυτή ξεκινούσε η νέα περίοδος της λυτρωτικής οικονομίας του Θεού για την ανθρωπότητα.

Τα βιβλία της Καινής Διαθήκης παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά ισότιμα με τα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα. Επί εποχής Ιουστίνου (153 μ.Χ.), τα ευαγγέλια διαβάζονταν στις εκκλησίες της Ρώμης μαζί με τα βιβλία της ιουδαϊκής Βίβλου. Η διαμόρφωση του "κανόνα" της Καινής Διαθήκης δε συνάντησε ιδιαίτερες δυσκολίες. Υπήρχαν βέβαια αρκετά χριστιανικά έργα που κυκλοφορούσαν τα πρώτα χρόνια (το κατά Πέτρο ευαγγέλιο, το κατά Κήρινθο ευαγγέλιο, το πρωτοευαγγέλιο του Ιάκωβου, το ευαγγέλιο του Θωμά, κ.α.), θεωρήθηκαν όμως "απόκρυφα" ή "νόθα" εξ αρχής. Τα 27 βιβλία που αποτελούν την Καινή Διαθήκη ξεχώρισαν από την αρχή ως θεόπνευστα βιβλία. Η σύνοδος της Καρθαγένης (397 μ.Χ.) επικύρωσε τον "κανόνα", κάνοντας αποδεκτά τα 27 βιβλία (Ματθαίος, Μάρκος, Λουκάς, Ιωάννης, Πράξεις των Αποστόλων, Ρωμαίους, Α' Κορινθίους, Β' Κορινθίους, Γαλάτας, Εφεσίους, Φιλιππησίους, Κολοσσαείς, Α' Θεσσαλονικείς, Β' Θεσσαλονικείς, Α' Τιμόθεον, Β' Τιμόθεον, Τίτον, Φιλήμονα, Εβραίους, Ιακώβου, Α' Πέτρου, Β' Πέτρου, Α' Ιωάννου, Β' Ιωάννου, Γ' Ιωάννου, Ιούδα, Αποκάλυψη). Τα βιβλία αυτά αποδέχονται χωρίς κανένα ενδοιασμό όλες οι χριστιανικές εκκλησίες.